CÔ BÉ BÁN DIÊM
(Bóng dáng đời thực sau trang viết của Andersen – Copenhagen, thế kỷ XIX)
Copenhagen vào những ngày cuối năm không dịu dàng như tranh vẽ.
Gió từ biển Baltic thổi thốc qua các con phố lát đá, mang theo hơi lạnh mằn mặn và ẩm ướt. Tuyết không rơi dày như ở phương Bắc, nhưng cái rét thì len lỏi dai dẳng, bám vào da thịt như một lời nhắc nhở khắc nghiệt rằng mùa đông không khoan nhượng với những kẻ yếu đuối.
Trong một con hẻm hẹp gần quảng trường Nytorv, một bé gái gầy gò đứng nép sát bức tường gạch. Trên tay em là một bó diêm nhỏ, được buộc lại bằng sợi dây thừng đã sờn. Đôi giày em mang rộng hơn bàn chân, cũ đến mức phần đế đã mòn vẹt.
Em không có tên trong ký ức của thành phố.
Người ta chỉ nhớ đến em như “một cô bé bán diêm”.
Buổi chiều hôm ấy là đêm cuối cùng của năm.
Trên các con phố lớn, người lớn vội vã đi mua bánh, mua rượu, mua nến. Những ô cửa sổ sáng đèn, bên trong là tiếng cười, là mùi thịt nướng, là hơi ấm của gia đình.
Cô bé đứng đó từ trưa.
Em đã cố gọi mời, nhưng giọng em yếu ớt, chìm hẳn giữa tiếng xe ngựa và tiếng giày nện xuống mặt đường. Không ai dừng lại. Không ai mua diêm. Không ai hỏi vì sao một đứa trẻ lại ở ngoài đường trong cái lạnh thế này.
Em biết nếu về nhà mà không bán được gì, cha sẽ nổi giận.
Và vì thế, em không về.
Khi trời sập tối, gió lạnh mạnh hơn. Bàn tay em cứng lại vì tê cóng. Em co mình trong góc tường, kéo chiếc áo mỏng sát hơn vào ngực.
Một que diêm rơi ra khỏi bó.
Em nhìn nó rất lâu.
Rồi em quẹt.
Ánh lửa nhỏ bùng lên, run rẩy trong gió, nhưng đủ để sưởi ấm đôi bàn tay trong chốc lát. Trong làn sáng mong manh ấy, em thấy hiện ra một chiếc lò sưởi lớn, ấm áp, với ngọn lửa cháy rực phía trong.
Em mỉm cười.
Ngọn lửa tắt.
Em quẹt que diêm thứ hai.
Lần này, em thấy một bàn ăn đầy thức ăn – ngỗng quay vàng ruộm, bánh mì nóng hổi, bát súp nghi ngút khói. Em đưa tay ra, nhưng hình ảnh tan biến cùng ánh lửa.
Que diêm thứ ba.
Em thấy một cây thông Noel cao lớn, nến lung linh, những món quà treo trên cành. Ánh sáng dường như lan ra khắp căn phòng tưởng tượng, xua tan bóng tối quanh em.
Rồi… mọi thứ lại vụt tắt.
Cô bé quẹt hết que diêm này đến que khác.
Trong ánh sáng cuối cùng, em thấy bà – người duy nhất từng yêu thương em. Bà dang tay, nụ cười hiền hậu, ánh mắt ấm áp hơn bất kỳ ngọn lửa nào.
“Bà ơi, đừng bỏ con,” em thì thầm.
Em quẹt hết cả bó diêm, như thể ánh sáng có thể níu giữ hình ảnh ấy lâu hơn.
Sáng hôm sau, khi mặt trời lên, người ta thấy em ngồi đó, tựa vào bức tường, đôi tay vẫn ôm bó diêm đã cháy hết.
Trên môi em là một nụ cười.
Người qua đường lắc đầu.
“Tội nghiệp,” họ nói. “Con bé chắc đã lạnh lắm.”
Rồi họ bước đi.
Không ai biết em đã thấy gì trong đêm cuối cùng ấy.
Không ai biết rằng, trong khoảnh khắc ranh giới giữa sự sống và cái chết, em đã được sưởi ấm – không phải bằng lửa, mà bằng những điều em hằng khao khát nhưng chưa bao giờ có được.
Nhiều năm sau, nhà văn Hans Christian Andersen kể rằng ông đã viết câu chuyện này sau khi nhớ lại tuổi thơ nghèo khó của chính mình và hình ảnh những đứa trẻ lang thang mà ông từng thấy trên đường phố Copenhagen.
Andersen không bịa ra nỗi đau.
Ông chỉ đặt tên cho nó.
Câu chuyện về cô bé bán diêm được xuất bản năm 1845, khiến cả châu Âu bàng hoàng. Người ta khóc cho một đứa trẻ không tên – và rồi, phần lớn vẫn tiếp tục sống như cũ.
Nhưng từ đó trở đi, mỗi khi Giáng Sinh đến, hình ảnh cô bé bán diêm lại trở về, lặng lẽ hỏi một câu không lời:
Liệu thế giới này có ấm hơn cho những đứa trẻ nhỏ bé nhất hay chưa?
Ngẫm:
Có những nỗi đau không cần hư cấu. Chúng tồn tại ngoài kia – chỉ chờ một trái tim đủ can đảm để nhìn thẳng vào.
Chìa Khóa TMC (Tổng hợp)
#CoBeBanDiem #HansChristianAndersen #TruyenCoTich #Andersen #Copenhagen
Nguồn tư liệu tham khảo: – Hans Christian Andersen, Den Lille Pige med Svovlstikkerne (1845) – Andersen Museum, Odense (Đan Mạch) – Encyclopaedia Britannica – Hans Christian Andersen
