Giáng Sinh của những người bị lãng quên: Cha An và bữa cơm định mệnh
(Một Giáng Sinh lặng lẽ ở Việt Nam – nửa sau thế kỷ XX)
Trại phong nằm nép mình sau một dãy đồi thấp, cách xa con đường quốc lộ bụi đỏ.
Ở đó, thời gian trôi chậm hơn bên ngoài. Những căn nhà nhỏ mái tôn cũ xếp thành hàng, lặng lẽ như chính những con người sống bên trong – những người mang trên mình căn bệnh từng khiến xã hội sợ hãi đến mức phải đẩy họ ra ngoài rìa cuộc sống.
Người ta gọi nơi ấy đơn giản là trại phong.
Cha Phêrô An đến trại vào một buổi chiều cuối tháng Mười Hai. Ông đã ngoài năm mươi, dáng người gầy, khuôn mặt sạm nắng. Chiếc xe đạp cũ chở theo vài túi gạo, ít cá khô, mấy chai nước mắm và một gói bánh kẹo nhỏ.
“Cha ơi, Noel này mình có ăn chung không?” một người bệnh hỏi khi thấy ông dắt xe vào cổng.
Cha An mỉm cười:
“Có chứ. Noel mà không có bữa cơm chung thì buồn lắm.”
Ông nói nhẹ như thể đó là điều hiển nhiên, dù trong lòng biết rằng tiền gần như không còn.
Những người trong trại bắt đầu chuẩn bị.
Không có cây thông cao, chỉ có một cành khô được dựng lên giữa sân, treo vài dải giấy màu đã bạc. Không có hang đá đàng hoàng, chỉ là tượng Hài Nhi nhỏ đặt trong một chiếc thùng gỗ cũ.
Nhưng ai cũng chăm chút.
Bởi với họ, Giáng Sinh không phải là trang trí, mà là được ngồi gần nhau.
Bà Tư Lành, người đã sống trong trại hơn hai mươi năm, lặng lẽ vo gạo. Những ngón tay bà co quắp vì bệnh, từng động tác đều chậm chạp và đau đớn.
“Để con làm cho,” một thanh niên trẻ nói.
Bà lắc đầu:
“Không sao đâu con. Để má làm. Noel mà.”
Hai chữ ấy với bà mang ý nghĩa rất khác: một ngày không bị coi là đồ bỏ đi.
Chiều xuống nhanh.
Gió mang theo mùi rơm khô và khói bếp. Trong căn bếp chung, nồi cơm sôi lục bục, nồi canh rau vườn thơm mùi hành. Chỉ là những món ăn rất đỗi bình thường – nhưng ai cũng mong.
Cha An đi từng phòng, mời từng người.
“Ra ăn cơm nhé. Đừng ngại.”
Có người do dự.
Có người cúi đầu.
Họ đã quen với việc bị tránh né, đến mức chính họ cũng sợ làm phiền người khác.
Khi trời tối hẳn, bữa cơm bắt đầu.
Mọi người ngồi quanh những chiếc bàn gỗ dài. Ánh đèn dầu vàng nhạt soi rõ những gương mặt mang dấu vết bệnh tật, nhưng cũng soi rõ những ánh mắt chờ đợi.
Cha An đọc một lời cầu nguyện ngắn:
“Xin cho chúng con biết nhận ra Chúa nơi nhau.”
Không ai nói thêm.
Họ ăn chậm.
Có tiếng thìa chạm bát.
Có tiếng ho khe khẽ.
Rồi bất chợt, một người cất tiếng hát – giọng run run:
“Đêm đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời…”
Những người khác hát theo. Không đúng nhịp. Không đúng tông. Nhưng đầy cố gắng.
Giữa những câu hát, có người lau nước mắt.
Không phải vì buồn.
Mà vì lâu lắm rồi họ mới được sống như những con người bình thường trong một gia đình.
Sau bữa cơm, cha An lấy ra gói bánh kẹo nhỏ, chia cho từng người.
“Ít thôi,” ông nói. “Nhưng là quà Noel.”
Bà Tư Lành cầm gói kẹo, nhìn rất lâu.
“Con để dành cho mấy đứa nhỏ mai vô thăm,” bà nói, dù bà biết có thể sẽ chẳng có ai đến.
Đêm khuya, trại phong chìm trong yên tĩnh.
Cha An ngồi một mình trước hang đá tạm, nhìn tượng Hài Nhi.
Ông nhớ lại những lần người ta khuyên ông nên rời trại, vì “ở đó nguy hiểm”, vì “chẳng thay đổi được gì”.
Nhưng rồi ông nhớ đến bữa cơm tối nay.
Và ông biết mình đang ở đúng chỗ.
Nhiều năm sau, khi bệnh phong không còn bị sợ hãi như trước, trại phong dần thưa người. Một số được trở về làng cũ. Một số ra đi trong lặng lẽ.
Nhưng những người còn sống vẫn nhớ rất rõ bữa cơm Noel năm ấy.
Không có phép lạ chữa lành.
Không có ánh đèn rực rỡ.
Chỉ có một điều xảy ra:
Họ được đối xử như con người.
Ngẫm :
Giáng Sinh không phải là ngày Chúa đến với những nơi sạch sẽ nhất, mà là ngày Ngài ở lại với những nơi bị bỏ quên nhất.
Chìa Khóa TMC (tổng hợp)
#GiangSinh #Noel #TraiPhong #TinhNguoi #TruyenNgan #CamDong #KyUcVietNam #CongGiao #Love #Humanity #Storytelling
Nguồn tư liệu tham khảo: – Hồi ký và tư liệu truyền giáo về các trại phong Việt Nam (Quy Hòa, Di Linh, Bến Sắn) – Tư liệu của Dòng Phanxicô và Dòng Thừa Sai Bác Ái tại Việt Nam – Nhân chứng truyền khẩu từ các linh mục và nữ tu phục vụ bệnh nhân phong
