Nẻo đường hạnh phúc
Nó là người như mọi người. Loay hoay xoay sở cuộc đời mình. Nó hiểu mục đích đời người là đi tìm hạnh phúc. Ai cũng đi tìm hạnh phúc mỗi ngày. Đường đi tìm hạnh phúc thì có trăm vạn nẻo. Thấp thoáng đâu đó có người tìm hạnh phúc trong ma tuý, có người nghĩ có được cái nhà lầu mới thì an vui, có người kiếm tìm trong khoái cảm nghệ thuật, người khác lại tưởng mình sẽ hạnh phúc khi thiên hạ ngưỡng mộ tung hô, có kẻ lại hời hợt ngộ nhận rằng chỗ nhất trong đám tiệc là chỗ của hạnh phúc,… Nhưng, xem ra có những người sống đến cuối đời rồi mà vẫn chưa cảm thấy mãn nguyện vì chưa tìm ra được hạnh phúc. Có nhiều lý do cho điều này: không biết cách tìm, không biết quý giá hạnh phúc đang có, không tôn trọng người khác mà miễn cưỡng ép buộc, không hiểu rõ bản thân, không biết hy sinh đúng nghĩa, không biết làm chủ cái tôi, không biết mình thật sự cần gì, …
Một buổi tối kia, đang bon bon trên xa lộ thì chiếc xe gắn máy của nó bỗng xìììiiii… xẹp lép. Xui xẻo quá! Bực bội! Chán! Nhưng vẫn còn may, nó thấy một quán tạp hóa gần đó. Ì ạch đẩy chiếc xe xì lốp vào quán hỏi thăm xem có tiệm sửa xe nào gần đấy không. Chủ quán là một người đàn ông chạc chừng 50 tuổi. Ông bảo khu này không có tiệm sửa xe. Nó cảm thấy bất lực. Lúc ấy chủ quán ôn tồn trấn an:
“Cháu thong thả ngồi xuống uống tách trà rồi mới tính.”
“Dạ, cảm ơn bác.”
“Thế nhà cháu ở đâu?”
“Dạ, cách đây khoảng 30 cây số. Cháu đang trên đường về nhà.”
“Ra thế. Bác không rành về nghề sửa xe, nhưng thỉnh thoảng bị xì lốp, bác cũng mò mẫm tự vá. Để bác xem thử thế nào.”
Ông chủ quán vui vẻ kiểm tra lốp xe.
“Không sao đâu cháu. Bác sửa giúp cho. Cứ yên tâm!”
Nó bất ngờ về cuộc gặp gỡ này. Chẳng quen biết gì mà tự nhiên lại cảm thấy an tâm, ấm lòng lạ.
“Trà bác cháu mình đang uống là chè tươi bà xã bác mới hái đấy, có ngon không cháu?”
“Dạ ngon.” Nó đáp lại ngay.
“Cháu là sinh viên hả?” Chủ quán vừa mở lốp xe vừa hỏi chuyện.
“Dạ. Cháu đang học đại học trên thành phố. Cuối tuần này cháu về thăm gia đình.”
“Ừ. Cháu thích làm gì cho tương lai?”
“Dạ cháu cũng chưa biết rõ nữa. Cháu đang cố gắng đi từng bước một. Ông bà mình dạy “chậm mà chắc”. Làm gì thì làm, cháu muốn điều cháu làm đem lại hạnh phúc lâu bền.”
“Ừ, hạnh phúc. Đó là mục đích cuộc đời.”
“Cháu cũng đang trong thời gian định hướng cho hạnh phúc của mình. Bác cho cháu học hỏi kinh nghiệm của bác về điều này được không?”
“Cháu cứ hỏi. Bác biết gì thì chia sẻ nấy.”
“Dạ. Con đường nào đưa đến hạnh phúc bền lâu hả bác?”
“Đây là một vấn đề quan trọng và cháu đang hỏi một câu hỏi nền tảng trong đời người. Bác có gợi ý thế này: Bây giờ trời cũng đã khuya rồi. Đường về nhà cháu còn khá xa, đi xe không an toàn lắm. Hay là bác mời cháu ngủ lại nhà bác đêm nay, sáng mai hẵng về thăm gia đình. Gia đình bác nghèo nhưng hiếu khách. Nếu cháu có thể gọi điện thoại báo gia đình biết tin để gia đình an tâm và ở lại đây thì đừng ngại nhé.”
“Dạ, bác tốt bụng quá! Cháu….”
“Không có chi đâu cháu. Đừng ngại…. Xe cháu xong rồi. Nào mời cháu vào trong nhà.” Chủ quán thân tình vỗ vai nó.
+++
Nhà ông đơn sơ. Bộ bàn ghế bằng nhựa nhìn đã cũ kĩ. Phần trên tường ông treo một vài bức hình gia đình còn phía dưới treo mấy cái nồi nấu nướng. Căn phòng ông đang ngồi tiếp khách là phòng ngủ kiêm luôn nhà bếp. Giữa khí hậu nóng bức này, sống ở một nơi nhỏ bé, nghèo khó thế, chắc là mệt mỏi lắm, nó nghĩ thầm. Nhưng không, khuôn mặt ông cứ hiện lên một nét bình an thông thái đến lạ. Điều ấy khiến nó muốn khám phá.
“Nào, bây giờ bác cháu mình cùng bàn chút về con đường dẫn đến hạnh phúc.” Chủ nhà mở chuyện.
“Dạ.” Nó hào hứng hẳn lên.
“Như cháu biết đấy, điều quan trọng nhất trong cuộc đời là tìm được hạnh phúc. Con đường có khả năng dẫn đến được hạnh phúc đích thực đương nhiên là một con đường khôn ngoan. Muốn khôn ngoan thì cần có khả năng nhìn sâu trông rộng. Cháu đồng ý không?” Chủ nhà nhẹ nhàng.
“Dạ, cháu cũng nghĩ vậy.” Nó gật gù.
“Kinh nghiệm cho bác hiểu ra một chuyện là: Cho dù có học cao đến đâu, bằng cấp nhiều thế nào, con người vẫn đầy dẫy những giới hạn về nhiều phương diện. Chẳng ai thật sự có khả năng bao quát được hết mọi sự trong khi đó thì ai cũng phải loay hoay cách nào đó để tìm hạnh phúc. Bởi thế, nếu chỉ tự thân mình, sự khôn ngoan đến từ con người vẫn tồn tại nhiều bất toàn.”
“Dạ.”
“Nhưng nếu sự khôn ngoan đến từ một nguồn bảo đảm thì sẽ bảo đảm.”
“Nguồn bảo đảm, là sao bác? Cháu chưa hiểu.”
“Bác tin vào Thượng Đế. Cháu có tin không?”
“Dạ, nói chung thì cháu cũng tin nhưng đôi khi còn thấy hoang mang, khó hiểu, nghi ngờ.” Nó đáp.
“Bác tin rằng Thượng Đế tạo dựng con người nên Ngài thấu hiểu hết con người. Ngài lại tạo ra họ từ tình yêu của chính Ngài nên Ngài luôn tìm cách giúp cho con người đạt đến hạnh phúc trong khi vẫn luôn tôn trọng tự do lựa chọn mà Ngài đã ban cho họ để họ sống đúng nhất ý nghĩa cuộc đời họ. Ngài chính là nguồn khôn ngoan bảo đảm nhất. Vì thế, ý của Thượng Đế là nẻo đường chắc chắn nhất đưa đến hạnh phúc.”
“Bác đang muốn nói đến thánh ý Chúa phải không ạ?”
“Đúng rồi cháu.”
“Cháu là một sinh viên tiếp xúc với nhiều trào lưu tư tưởng khác nhau nhưng nơi cháu học hầu như không được giảng giải về điều này.” Nó bộc bạch.
“Ừ, bác hiểu. Ngày nay xem ra người ta ngày càng ít biết quan tâm đến những điều quan trọng nhất cho cuộc đời một con người. Bởi thế, có thể nhiều sung sướng nhưng vẫn ít hạnh phúc.”
“Nhưng mà không có điều kiện sung sướng thì làm sao có hạnh phúc?”
Chủ nhà mỉm cười: “Lúc khổ người ta muốn thoát khổ nên tìm sung sướng. Nhưng khi sung sướng rồi người ta sẽ tìm hạnh phúc. Lúc hiểu ra được hạnh phúc là gì thì người ta không còn ngại khổ. Trái lại, người ta có thể bỏ đi cả sung sướng, vinh quang và sẵn sàng khổ để giữ gìn hạnh phúc.”
“Dạ, bác nói cháu mới nhận ra có sự khác biệt lớn giữa sung sướng và hạnh phúc.”
“Sống đến giờ này, ngẫm nghĩ kĩ một chút, bác thấy thánh ý trong cuộc đời mỗi người rất riêng. Thánh ý có khi đến rất bất ngờ, thậm chí rất khác với mong đợi của chính đương sự.”
“Dạ. Cháu cũng không ít lần bất ngờ. Bất ngờ nhưng thú vị, bác nhỉ!”
“Bác thích cách cháu mô tả!” Chủ nhà mỉm cười.
“Hì hì hì….”
“Nào mời cháu nhâm nhi chút bánh kẹo với nước trà. Gặp được người như cháu là một may mắn cho bác.”
“Dạ. Cháu mới là người may mắn…. Bánh này uống trà cũng bén ghê, bác nhỉ.”
Một cuộc gặp gỡ của quan phòng, một cuộc nói chuyện tưởng chừng là ngẫu nhiên đã nối kết hai tâm hồn đồng điệu trong hành trình đi tìm hạnh phúc giữa đời thường.
“À bác, cháu thấy nhiều khi người chung quanh không hiểu được điều trong lòng mình. Sống theo những đòi hỏi của người khác mà trong lòng không cảm thấy bình an.” Nó bộc bạch.
“Đúng vậy cháu. Không có nhiều người có khả năng lắng nghe và hiểu được điều sâu kín trong lòng mình. Nhưng điều trong lòng là điều gắn bó với mình nhất, phải không cháu? Có đi đâu, làm gì thì lòng mình vẫn luôn ở với lòng mình. Mình không thể trốn tránh được lòng mình. Nếu có người hiểu được thì mình cám ơn họ. Nhưng nếu không có, thật ra mình chỉ cần Ngài hiểu, mình hiểu là đủ rồi. Xét cho công bằng thì mỗi người chỉ có một cuộc đời để sống. Chẳng ai sống thay ai. Hạnh phúc là được là chính mình và sống cuộc đời mình theo điều tâm niệm tích cực trong lòng. Thực tế cuộc đời cho thấy có không ít người dại dột vì không chọn thánh ý. Nếu đẩy vấn đề đi xa hơn một chút, ta có thể nói rằng không chọn thánh ý còn là một thái độ không coi trọng thánh ý nữa.”
“Dạ. Đi theo thánh ý là đi đúng đường. Đúng đường thì sẽ gặp được chính mình. Gặp được mình rồi thì dù gian khổ cũng vẫn hạnh phúc.” Nó tán thành.
“Cháu còn trẻ tuổi mà đã có sự thông thái.” Chủ nhà khen khách.
“Nhờ bác chỉ dạy nên cháu mới nhận ra đấy ạ. Cảm ơn bác! Nhưng bác ơi, cho cháu hỏi: Con người chúng ta có chủ quan. Nhiều khi mình muốn một điều gì đó quá rồi mình nghĩ đó là thánh ý Chúa thì sao? Làm thế nào để biết mình đi đúng thánh ý Chúa?
“Thánh ý nhìn thấu tất cả nên luôn chính xác. Điều đó không có nghĩa là thánh ý luôn khác với ý của con người. Thánh ý cũng có thể trùng với ý của con người vì Chúa luôn hiện diện trong con người. Đó là tin vui cho chúng ta phải không cháu? Làm sao để biết điều cảm nhận của ta đến từ thánh ý? Hãy đọc những dấu chỉ trong cuộc sống. Dấu chỉ thì mỗi hoàn cảnh mỗi riêng biệt. Đâu là tiêu chuẩn của những dấu chỉ ấy? Theo kinh nghiệm của bác, cần phải hội đủ 3 yếu tố nền tảng sau đây: sự sống, tình yêu và bình an.”
“Ồ, vậy hả bác. Bác giải thích thêm cho cháu với.”
Trời đã về khuya mà câu chuyện về hạnh phúc xem ra còn hăng hái hơn.
“Được,” chủ nhà chiều khách, “bác khám phá ra 3 yếu tố trên cách đây hơn hai mươi năm. Bác đang đứng trước những vấn đề rất khó, không biết nên làm gì, làm thế nào. Căng thẳng. Hoang mang. Chán nản. Lắng lo. Sợ hãi….Bao nhiêu cảm xúc lẫn lộn. Một buổi sáng âm u, đang lang thang ở khu chợ làng, bác bắt gặp cảnh một người ăn xin tật nguyền nằm trên tấm ván có bánh xe lăn. Thân thể anh ta cong queo, gầy còm, đen đủi. Anh ta bị câm. Vừa đẩy tấm ván di chuyển chung quanh chợ vừa nhìn xem có ai cho gì không. Là một thanh niên chẳng sùng đạo gì mấy, kinh hạt thì không thuộc. Nhưng lúc ấy bác bất chợt nhớ đến lời Kinh Thánh đã nghe ở nhà thờ rằng Chúa là nguồn mạch sự sống, là Đấng ban sự sống. Chúa đang hiện diện nơi người ăn xin này. Anh ta thua thiệt gấp trăm lần bác vậy mà vẫn cố vươn lên cho sự sống. Bác tự nhiên thấy xấu hổ nhận ra mình. Mặc dù vậy, sau đó bác trở về nhà nằm thượt trên chiếc ghế bố, đầu óc vẫn đang luẩn quẩn. Ngước nhìn lên trần nhà, mắt bác bắt gặp dòng chữ do cha của bác cắt giấy màu dán lên: “Thiên Chúa là tình yêu.” Dòng chữ ấy nằm cả gần mười năm trời ở đó mà bây giờ bác mới thật sự “thấy” nó. Bác chợt nhận ra rằng dù mình làm gì thì cũng cần phải xuất phát từ tình yêu thương. Chiều hôm đó bác quyết định đi Lễ dù rằng đó không phải là thói quen. Cháu biết không, Thánh Lễ hôm ấy rất khác vì hình như bác đã đặt tâm tư của mình nhiều hơn vào đó. Khoảnh khắc đặc biệt hôm ấy đối với bác là lời Thầy Giêsu nói: “Thầy để lại bình an của Thầy cho các con! Thầy ban bình an của Thầy cho các con!” Đến lúc này, bác như khám phá ra được chìa khóa cho các vấn đề của mình. Ba yếu tố này tự nhiên quyện vào nhau một cách hài hòa, vững chắc. Hai mươi năm sau đó cho đến hôm nay, mỗi lần cần quyết định việc gì, bác đều đặt ba yếu tố ấy trước mặt để đối chiếu. Bác vẫn hỏi mình ba câu hỏi đơn giản: Hành động của tôi có hướng về sự sống không? Điều tôi làm có xuất phát từ tình yêu thương không? Tôi có cảm thấy bình an thật sự trong lòng không? Khi áp dụng như vậy, ngoài việc loại bỏ được nhiều sai lầm, bác thấy mình tự tin thanh thản. Bác tạ ơn Chúa mãi đã soi sáng.”
“Nghe bác kể về kinh nghiệm của mình, cháu học được nhiều điều bổ ích. Hành trình cuộc đời bác cũng nhiều thú vị đấy chứ !” Nó vừa nói vừa gật gật đầu.
“Bác thấy thú vị lắm. À, còn một điều nữa là: Để thực hiện được thánh ý cần phải có can đảm. Muốn can đảm phải yêu Ngài cho đủ. Yêu đủ rồi thì chướng ngại sẽ trở thành cơ hội tốt để diễn tả niềm tin.”
“Bác ơi, có những lúc cháu thấy mình bị cám dỗ đi ngược lại ba điều này.” Nó tự bạch.
“Chúng ta đều biết rằng Tên Lừa Đảo Satan rất ghét thấy ta hạnh phúc nên nó tìm mọi cách kéo mình ra xa khỏi sự sống, tình yêu và bình an quý giá. Nó rất mưu mô quỷ quyệt. Có lúc nó đưa ra những lí do nhìn bề ngoài thì tốt đẹp cao cả nhưng nếu đặt vào trong khung tiêu chuẩn “sự sống – tình yêu – bình an” để xét kỹ thì ta sẽ nhận ra bộ mặt giả dối độc ác của nó. Tuy Satan như thế, nó không thể làm được gì người luôn bám vào Chúa, cầu nguyện liên lỉ.”
“Dạ. Đúng rồi ạ. Satan nham hiểm và quỷ quyệt. Nó mean (nhỏ mọn) lắm! À bác, cháu muốn trở lại vấn đề phía trên để hỏi bác chút. Cháu hiểu rằng thánh ý Chúa nhiều khi rất riêng đối với từng người và không phải ai cũng hiểu được để ủng hộ. Thêm nữa, mình phải có trách nhiệm sống cuộc đời mình chứ không ai sống thay mình. Nhưng nếu không biết sống vì người khác mà sống cho riêng hạnh phúc của mình thì có ích kỉ không bác?”
“Cảm ơn cháu đã nếu ra vấn đề này, ta đang chạm đến một ranh giới mong manh mà nhiều người vẫn lẫn lộn. Cần phải phân biệt “sống cho” người khác và “sống theo ý” người khác. Muốn “sống cho” người khác thì mình phải là chính mình thì mới gọi là cho họ điều là của mình. Mình không thể cho người khác điều mình không có, đúng không cháu? Cháu biết đấy, Thượng Đế khôn ngoan đã tạo ra cái riêng độc đáo nơi mỗi con người để trên cái riêng độc đáo ấy họ xây dựng chính mình. Phải sống vui được cái riêng ấy thì mới có thể cống hiến cho người khác niềm vui thật của mình được.”
“Nhưng cháu thấy Thầy Giêsu sống cho tất cả mọi người, không hề giữ lại cho mình cái gì riêng, đúng không bác?”
“Cháu chính xác khi nói: Thầy Giêsu là người “sống cho” tất cả mọi người. Nhưng cháu chưa thấy rằng Thầy làm được điều ấy vì Thầy giữ được căn tính độc đáo riêng của mình. Thầy sống cho người khác bằng chính mình Thầy. Có rất nhiều con người và hoàn cảnh không muốn Thầy là Thầy nữa nhưng Thầy vẫn quyết tâm sống những điều tích cực mà thánh ý Cha đã trao gửi, cho dù người ta không thích, không ủng hộ, thậm chí đe dọa tính mạng Thầy.”
“Ồ, cháu hiểu rồi. Cháu nghe đọc trong nhà thờ rằng khi người ta chửi Thầy là khùng điên, Thầy vẫn tiếp tục loan báo tin vui. Khi người ta bảo Thầy bị quỷ ám, Thầy vẫn tiếp tục chữa lành. Người ta lên án Thầy là kẻ phá luật lệ, Thầy vẫn đặt sự sống con người lên trên hết để cứu chữa họ. Rồi cuối cùng, khi người ta lên án xử tử Thầy, Thầy vẫn nói lời tha thứ. Cháu hiểu đúng ý bác không?”
“Cháu hiểu còn xa hơn bác nữa. Tốt quá! Đời sống cầu nguyện sâu tuyệt vời của Thầy tạo nên sự vững chãi cho việc thực hiện thánh ý.”
“Cháu phải thú nhận với bác rằng cháu ít khi học hỏi về Thầy, không ý thức mời Thầy vào trong cuộc sống hàng ngày nên cháu thấy mình cứ quay quắt hoài mà chẳng tìm ra hướng đi. Hôm nay nói chuyện với bác, cháu nhận ra nhiều vấn đề cần điều chỉnh cho bản thân. Bác giống như một thiên thần Chúa gửi đến cho cháu lúc này. Cháu thấy tự tin hơn về hành trình sống hạnh phúc của mình rồi. Cảm ơn bác nhiều!” Giọng nó tự nhiên rung rung, khóe mắt nó như có gì long lánh.
“Mình cùng tạ ơn Chúa nhé cháu. Chúa luôn biết mình cần gì và luôn chăm sóc mình theo cách Ngài thấy tốt nhất. Bác biết ơn Ngài về cuộc gặp gỡ này. Thôi, bây giờ cũng đã khuya. Bác cháu mình đi ngủ để mai cháu còn về thăm gia đình nữa. Cháu đã biết nhà bác rồi. Bất cứ khi nào cháu rảnh thì mời cháu ghé chơi. Từ nay coi đây là nhà cháu nhé!”
+++
Màn đêm nhẹ nhàng buông xuống. Chẳng mấy chốc, bản hòa tấu tự nhiên của hai tâm hồn bình an nhịp nhàng cất lên đều đều, đều đều, đều…đều….
Lm. Giuse Việt, O.Carm.
